Η λίμνη Ξυνιάδας , η αποξήρανσή της, και η διανομή κλήρων σε κατοίκους του Καλαμακίου Φθιώτιδας

Μετά την σύσταση του πρώτου Ελληνι­κού κράτους το 1832 που έφθανε μέχρι την  Όθρυ  έγιναν σκέψεις για την αποξήρανση λιμνών και ελών για την αύξηση των καλ­λιεργήσιμων εκτάσεων. Το 1852 έγινε νόμος για την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας και το 1887 έγινε η πρώτη μελέτη από Γάλλο αρχιμηχανικό για την αποξήρανση της λίμνης Ξυνιάδος. Τελικά το 1917 ανατέθηκε στον μηχανικό Κλεώνυμο Στυλιανίδη μελέτη για την αποξήρανση. Οι λόγοι της αποξή­ρανσης ήταν η αύξηση των καλλιεργήσιμων εδαφών με νέα εύφορα εδάφη, η προστασία από τις πλημμύρες καλλιεργήσιμων χωρα­φιών στην Θεσσαλία και η απαλλαγή της περιοχής από την μάστιγα της ελονοσίας. Με την απόφαση αυτή είχε συμφωνήσει τότε και η πλειονότητα των κατοίκων.

Ο Στυλιανίδης πρότεινε τον συνδυασμό αποξήρανση με δημιουργία υδροηλεκτρικού έργου στην Αγόριανη (Εκκάρα). Η μελέτη προέβλεπε αποξήρανση κατά τα 2/3 και δημιουργία στο υπόλοιπο 1/3 υπαίθριας δεξα­μενής στο δυτικό άκρο που θα τροφοδοτού­σε το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που θα γινόταν στην Εκκάρα

 

Τελικά στις 24 Δεκεμβρίου 1925 επικυ­ρώθηκε με προεδρικό διάταγμα η σύμβαση που υπογράφηκε για την αποξήρανση της λίμνης, μεταξύ της ελληνικής Κυβέρνησης και της εταιρίας Κανζούχ.

Η σύμβαση αυτή δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Τ. Α. φύλλο 6 της 08-01-1926. Η σύμ­βαση προέβλεπε ότι θα χορηγηθεί στην ανά­δοχο εταιρία η απόλυτη κυριότητα, νομή και κατοχή του 85% της έκτασης που θα αποξηρανόταν και το 15% θα περιέρχονταν στο Δημόσιο. Επί πλέον στον ανάδοχο παραχω­ρούνταν η χρήση των υδάτων προς άρδευ­ση και χρησιμοποίηση υδραυλικών πτώσεων κ.λπ. Ο ανάδοχος ήταν υποχρεωμένος σ' ένα χρόνο να εκπονήσει σύμβαση εκτέλε­σης έργων που θα πρόβλεπε αποπεράτωση σε 3 χρόνια από την έγκριση της μελέτης.

 

Μετά από πολλές τροποποιήσεις και βελτιώσεις υπέρ του Δημοσίου, το 85% μειώθηκε στο μισό και από 31.000 στέμματα παραχωρήθηκαν στον ανάδοχο 14.250 στρέμματα. Καταργήθηκαν επίσης και άλλα προνόμια και ο ανάδοχος ήταν υποχρεωμένος να κατασκευάσει μία ή περισσότερες τεχνικές δεξαμενές έκτασης 9.350 στρεμμά­των, που δεν κατασκεύασε βεβαίως ποτέ. Στις τροποποιήσεις προβλεπόταν και η απο­ζημίωση των επαγγελματιών αλιέων μέχρι 20 στρέμματα ανά αλιέα. Το νομοσχέδιο 4194 ψηφίστηκε στην Γερουσία και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 229 της 12-07-1929. Αμέσως μετά, ιδρύθηκε η ετερόρρυθμος εταιρία «Λ. Καν­ζούχ και ΣΙΑ Επιχειρήσεις Ξυνιάδος» και της μεταβιβάστηκαν όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις και η εταιρία αναζητούσε χρη­ματοδότες.

 Πρώτη η Εθνική Τράπεζα προσέ­φερε δάνειο και στις 14-6-1931 ορίστηκε η τελετή εγκαινίων στο τόπο που τα μηχανή­ματα θα έκαναν τα σκαψίματα κοντά στην σιδηροδρομική γραμμή. Ειδικό τραίνο με επι­σήμους τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και τον υφυπουργό Οικονομικών ναυλώθηκε από το Λιανοκλάδι. Στην τελετή παρέστησαν και οι βουλευτές της περιοχής Μαλαμίδας και Δροσόπουλος καθώς και ο Δήμαρχος Λαμίας Πλατής. Μετά τον αγιασμό παρατέθηκε γεύμα στην περιοχή Παναγιάς.
 

Επειδή η εταιρία ούτε τα κεφάλαια ούτε τις τεχνικές γνώσεις διέθετε για να ολοκλη­ρώσει το έργο, κηρύχθηκε έκπτωτη. Μετά από διαπραγματεύσεις με την ΕΤΕ της χορηγήθηκε δάνειο με υποθήκη τα κτήματα που θα έπαιρνε μετά την αποξήρανση. Τελικά το Φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησαν οι εργασίες, αφού έγιναν οι αναγκαίες εγκαταστάσεις κοντά στον σταθμό Αγγείων στα λεγόμενα «έργα» και προσλήφθηκε το αναγκαίο προ­σωπικό, γύρω στα 200 άτομα.

Οι εργασίες προχωρούσαν αργά λόγω έλλειψης μηχανημάτων και μη έγκαιρης χρη­ματοδότησης. Τελικά κατασκευάσθηκε βυθοκόρος (φαγάνα) στον Πειραιά, η οποία είχε την δυνατότητα να σκάβει μέχρι 9 μέτρα μέσα στο νερό και πήρε το όνομα «Ξυνιάς». Τον Ιούλιο του 1939 η βυθοκόρος άρχισε το σκάψιμο έξω από την λίμνη κοντά στην γέ­φυρα του Ντεκωβίλ και προχωρούσε προς την λίμνη με γοργούς ρυθμούς. Εν τω μεταξύ ιδρύθηκε νέα γεωργική εταιρία «Ξυνιάς ΑΕ» με κύριο μέτοχο την Εθνική Τρά­πεζα και διευθυντή τον Ευαγ. Λυκούρη. Οι εργασίες διακόπηκαν τον Οκτώβριο του 1940 λόγω κήρυξης του πολέμου με την Ιταλία και στράτευσης μέρους του προσωπικού της.

Αμέσως μετά την λήξη του πολέμου και στην διάρκεια της κατοχής, συνεχίστηκαν οι εργασίες, οι οποίες αποπερατώθηκαν στο τέλος του καλοκαιριού του 1942 οπότε, σιγά-σιγά αποτραβήχτηκαν τα νερά από την τάφρο αποχέτευσης, που εν τω μεταξύ είχε δημιουργηθεί, προς τον Πεντεμύλη.

Η εταιρία Κανζούχ και ΣΙΑ καλλιεργού­σε από το 1942 όσα κτήματα είχαν απο­στραγγιστεί από τα νερά. Προσωρινή διανο­μή των κτημάτων έγινε το 1953 και οριστικά το 1958. Τελικά στην Ομβριακή παραχωρή­θηκαν 4000 στρέμματα. Η διανομή δεν περιλάμβανε μόνο τα παραλίμνια χωριά, παρά 14 κοινότητες της επαρχίας Δομοκού, 11  Επαρχίας Φθιώτιδας (Ασβέστης, Γιαννιτσού, Λιτόσιλο, Ροβολιάρι Καλαμάκι κ.λπ.) 2 του νομού Καρδίτσας (Μακρυρράχη και Κτημένη) και 1 της Ευρυτανίας (Μαυρόλογγος).
Στους ακτήμονες παραχωρήθηκαν από 4 στρέμματα και άνω ανάλογα με τον αριθμό των μελών, στους αλιείς 10 στρέμματα και στους κιρατζήδες 3 στρέμματα. Οι περισσό­τεροι ακτήμονες των ορεινών χωριών, ασυ­νήθιστοι από τις συνθήκες εργασίες στον κάμπο, γρήγορα πούλησαν τα κτήματα τους στους παραλίμνιους κατοίκους 

Ακολουθεί  πίνακας  κατανομής  Αγροκτήματος   ΣΑΑΚ ΚΑΛΑΜΑΚΙΟΥ ανά  οικογένεια

Α/Α ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ                                                         ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ

1     ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                              13στρ

2     ΓΚΑΡΛΑΟΥΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ                     5,053στρ

3     ΓΚΑΡΛΟΥΝΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ                                       21,504στρ

4     ΓΚΑΡΛΑΟΥΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ                            17,894στρ

5     ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ                                          5,999στρ

6     ΘΕΛΟΥΡΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ                    6,498στρ

7     ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΔΑΦΝΗ ΚΑΙ ΤΕΚΝΑ ΚΩΝ/ΝΟΣ-ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ         15,227στρ

8     ΚΑΛΙΩΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ                                     17,984στρ

9     ΚΑΛΙΩΡΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ                     19,986στρ

10   ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ                     14,002στρ

11   ΚΟΥΚΟΥΛΗΣΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ                        11,5στρ

12   ΚΟΥΜΠΑΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ                     4,998στρ

13   ΜΠΛΕΤΣΑΣ ΘΩΜΑΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ                       14,002στρ

14   ΜΠΛΕΤΣΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ                             14,002στρ

15   ΠΛΑΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                               2,999στρ

16   ΠΛΑΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                                       6,498στρ

17   ΠΛΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ  ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                              3στρ

18   ΠΛΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                                    6,5στρ

19   ΣΤΡΙΦΤΑΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                                       16στρ

20   ΣΤΡΙΦΤΑΡΑ ΜΑΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΕΤΑ ΥΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ      16στρ

21   ΤΣΙΑΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ                                     6στρ

22   ΤΣΙΑΚΑΣ ΠΑΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ                                 11,5στρ

23   ΤΣΙΑΚΑΣ ΘΩΜΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ                                     3στρ

24   ΦΟΥΡΚΑΣ ΗΛΙΑΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ                                      11στρ

25   ΦΟΥΡΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ                                        5στρ

26   ΦΟΥΡΚΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ                                15,001στρ

27   ΧΑΛΒΑΤΖΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ                           17,998στρ

28   ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΝ          19,438στρ

29   ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΝ          17,187στρ

Τα  κτήματα  αυτά καλλεργούνταν  από τους ίδιους  αλλά  και νοικάζονταν  κυρίως  σε  Ομβριακίτες .Στα  χωράφια  αυτά  καλλιεργούσαν σιτάρι-βιομηχανική  ντομάτα  και  ζαχαρότευτλα  ανά  4 χρόνια.

Από τα 338,8  στρέμματα  που  πήρε  αρχικά  το  χωριό  τα  περισσότερα  έχουν  πωληθεί  σε  διπλανούς  ιδιοκτήτες. Πωλήθηκαν  για  διάφορους  λόγους όπως:

  - γιατί  ήταν  μακριά  από  το  χωριό,

  -κάποιοι τα πούλησαν γιατί έφυγαν  για  Αθήνα   και  δεν μπορούσαν  να  τα  εκμεταλευθούν  κ.ά.

Την  δεκαετία  του  ΄80  είχαν  πιάσει  την  μεγαλύτερη  τιμή περίπου  400.000δρχ(1200 ευρώ) το  στρέμμα. Σήμερα  οι  τιμές  είναι  πολύ  χαμηλότερες  αν  σκεφτούμε  το  κόστος  ζωής  τότε   και  σήμερα.